بیماری‌های مهم جو و رفع آن‌ها
فهرست
جو یکی از غلات مقاوم در برابر خشکی و جزء دانه‌های پرمصرف در بین مردم بیشتر کشورهای جهان است به همین دلیل کشت و پرورش آن از اهمیت بالایی برخوردار بوده و می‌تواند قسمت زیادی از غذای مردم جهان را تأمین کند. امروزه به دلایل مختلف بیماری‌هایی برای این گیاه به وجود می‌آید که شناخت آن‌ها می‌تواند به کشاورزان کمک کند تا هر چه سریع‌تر نسبت به رفع و مقابله با آن اقدام کنند. عوامل مختلفی مانند قارچ‌های بیماری‌زا، حشرات و آفات دیگر می‌توانند باعث ایجاد بیماری جو شده و به‌عنوان مانعی برای تولید بیشتر این محصول شناخته می‌شود؛ در ادامه به بررسی سؤال‌های زیر می‌پردازیم.
- اصلی‌ترین بیماری‌های جو چیست؟
- راهکار کنترل و رفع بیماری‌های شایع جو چیست؟
- چطور می‌توان از بیماری‌های مهم جو، جلوگیری کرد؟
شما می توانید برای آگاهی از کشت جو به مقاله نحوه کشت جو و اصول پرورش آن مراجعه کنید.
سفیدک پودری یا سطحی
سفیدک پودری یا سطحی جو یکی از بیماری‌های گیاهان است که توسط قارچ‌ها ایجاد می‌شود و می‌تواند علائمی مانند ظاهر شدن پودر یا کپک‌های سفید و شیری روی قسمت‌های مختلف گیاه مانند غلاف برگ، پهنک برگ و ساقه ایجاد کند. در بیشتر نقاط کشور مخصوصاً مناطق معتدل این بیماری شایع‌تر بوده و با بالا رفتن رطوبت و بارندگی، افزایش پیدا می‌کند؛ در حال حاضر سفیدک پودری از رایج‌ترین بیماری‌های جو به‌حساب می‌آید که اگر برای رفع آن اقدامی صورت نگیرد می‌تواند عوارض جبران‌ناپذیری برای گیاه جو به وجود بیاورد. برای خلاص شدن از سفیدک پودری می‌توان از روش‌هایی مانند:
- حذف قسمت‌های آلوده گیاه
- استفاده از مواد شیمیایی
- مدیریت باغ با استفاده از هرس کردن صحیح، کود دادن به‌موقع و اصلاح زاویه آبیاری
استفاده کرد، دقت داشته باشید که برخی از سفیدک‌های پودری با استفاده از رطوبت مهارشده و برخی دیگر در صورت بالا بودن رطوبت فعالیت خود را آغاز می‌کنند، درنتیجه شما باید ابتدا نوع سفیدک و علت خراب شدن جو را تشخیص داده و سپس برای کنترل آن اقدام کنید.
لکه نواری
یکی دیگر از انواع بیماری جو لکه نواری است که لکه‌های باریکی بر روی اندام‌های هوایی مانند ساقه، برگ و دانه به وجود می‌آورد، از اصلی‌ترین علائم این بیماری می‌توان به ایجاد خطوط رنگ‌پریده با نوارهای زردرنگ بر روی قسمت‌های مختلف گیاه جو اشاره کرد، این نوع بیماری جو بیشتر قسمت‌های پایینی و پیر را درگیر کرده و در صورت پیشرفته بودن می‌تواند در تمام طول برگ گسترش‌یافته و شکاف‌های بزرگی را در برگ‌ها ایجاد کند. برای کنترل و مقابله با این بیماری شما باید از بذرهای سالم که عاری از هرگونه بیماری و مشکل است برای کاشت استفاده کنید، زیرا این بیماری در نسل‌های مختلف منتقل می‌شود، علاوه بر این تناوب زراعی نیز از دیگر روش‌های کنترل بیماری لکه نواری جو است به این صورت که از کشت پشت سر هم جو به‌صورت سالیانه که باعث انتقال این بیماری و ضعیف شدن زمین می‌شود خودداری کنید. انتخاب ارقام مقاوم و باکیفیت و کاشت آن‌ها می‌تواند نقش مهمی در مقاوم کردن آن‌ها در برابر این بیماری داشته باشد. همچنین استفاده از روش‌های شیمیایی مانند قارچ‌کش‌های شیمیایی نیز می‌تواند در کنترل بیماری لکه نواری جو مؤثر باشد.
زنگ قهوه ای یا زنگ برگ
از دیگر عوامل خراب شدن جو و به وجود آمدن بیماری‌های جو را می‌توان زنگ قهوه ای نام برد، این بیماری به‌طور گسترده در بیشتر مناطق دنیا و در مزارعی که جو کاشته می‌شود، گزارش‌شده است. علت به وجود آمدن آن، قارچ‌های بیماری‌زا هستند که می‌توانند تا حدودی جو را آلوده کرده و حتی آن را از بین ببرند؛ در این بیماری ابتدا دایره‌های قهوه‌ای‌رنگ کوچکی در سطح فوقانی برگ‌ها به وجود می‌آید و در صورت پیشرفت، جوش‌های کوچک سیاهی در زیر برگ ایجاد می‌گردد. در فصول گرم که رطوبت بالا و بارندگی زیاد است، این بیماری پیشرفت کرده و می‌تواند خسارات شدیدی در اواخر تابستان به وجود بیاورد.
در حال حاضر روش کنترل بیولوژیکی برای این بیماری شناخته‌نشده است ولی با استفاده از برخی قارچ‌کش‌ها می‌توان این بیماری را کنترل کرد، علاوه بر این استفاده از سموم و آفت‌کش‌هایی مانند تبوکونازول، پروپیکونازول، اسپیروکسامین، فلوتریافول و غیره نیز می‌تواند از فعالیت این بیماری جو پیشگیری کند.
سیاهک آشکار
سیاهک آشکار جو یکی از مخرب‌ترین بیماری‌های گیاهان به‌حساب می‌آید که علت خرابی جو بوده و باعث سیاه شدن و از بین رفتن سنبله جو می‌شود، این بیماری در تمام نقاط کشور به وجود می‌آید و خسارات جبران‌ناپذیری ایجاد می‌کند. به‌طورمعمول در مناطق مرطوب و نیمه مرطوب این بیماری جو بیشتر شایع است و می‌تواند مزارع جو را در کمترین زمان درگیر کند. سیاهک آشکار به دلیل اینکه در زودهنگام باعث خراب شدن جو و از بین رفتن محصولات می‌شود یکی از بیماری‌های جدی گیاهان به‌حساب می‌آید. کشور ما معمولاً برای مبارزه با این بیماری از روش‌های شیمیایی و انواع قارچ‌کش‌ها استفاده می‌کند و تاکنون اقدام جدی برای برطرف کردن یا مقابله با آن انجام‌نشده است.
درصورتی‌که تمایل دارید از وضعیت سلامت و تراکم مزرعه خود به‌صورت مرتب اطلاع پیداکرده و اطمینان پیدا کنید که آیا امکان آفت‌زدگی در این زمین وجود دارد یا خیر؟ می‌توانید از سامانه ست پلت که با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای اطلاعات مختلفی مانند اطلاعات هواشناسی، اطلاعات بافت خاک و پیش‌آگاهی آفات را در اختیارتان قرار می‌دهد، کمک بگیرید.
سیاهک سخت
یکی دیگر علت‌های خراب شدن جو و از بین رفتن آن، می‌توان به بیماری سیاهک سخت اشاره کرد، این بیماری نیز باعث سیاه شدن سنبله و از بین رفتن مزارع جو شود. این بیماری جو به‌طور سالیانه ممکن است خسارات مختلفی به کشاورزان وارد کند. عامل این بیماری قارچی بیماری‌زا به نام Ustilago hordei است که باعث تغییر رنگ سنبله‌های جو به رنگ سفید مایل به خاکستری می‌شود. این بیماری جو پس‌ازاینکه به مرحله خوشه‌دهی می‌رسد سریع رشد کرده و می‌تواند باعث از بین رفتن دانه و ایجاد این بیماری جو در آن‌ها شود.
برای کنترل و پیشگیری از این بیماری نیز معمولاً از کنترل شیمیایی استفاده می‌کنند، ضدعفونی کردن بذر با قارچ‌کش‌هایی مانند کاربوکسین تیرام، ایپرودیون، کاربندازیم و….. می‌تواند در کنترل این بیماری مؤثر باشد. به‌کارگیری یکسری اقدامات پیشگیرانه مانند
- استفاده از ارقام مقاوم به بیماری
- بازدید منظم مزرعه و حذف گیاهان آلوده
- استفاده از بذرهای سالم و بدون بیماری
می‌تواند در جلوگیری از آلوده شدن مزرعه و وارد شدن خسارات مالی مختلف نقش داشته باشد.
زنگ زرد
بیماری زنگ زرد که علت خرابی جو است می‌تواند باعث از بین رفتن محصول یا کاهش کیفیت آن شود، بسیاری از افراد آن را جزء مخرب‌ترین بیماری‌های جو در نظر می‌گیرند. این بیماری بانام زنگ نواری گندم نیز شناخته می‌شود و یکی از شایع‌ترین بیماری‌های جو به‌حساب می‌آید که بر اساس درصد و میزان، می‌تواند خسارت‌های مختلفی ایجاد کند. زنگ زرد در صورت کشت ارقام حساس جو و مساعد بودن شرایط آب و هوایی، خسارات جبران‌ناپذیر زیادی به وجود می‌آورد. از مهم‌ترین اقداماتی که می‌توان برای مبارزه و مقابله با این بیماری انجام داد، تشخیص صحیح و به‌موقع آن است، علاوه بر این تولید و کاشت ارقام مقاوم نیز می‌تواند از دیگر مواردی به‌حساب بیاید که باعث پیشگیری از ابتلا به این بیماری جو می‌شود. برخی از اقدامات مانند:
- کنترل علف‌های هرز
- مصرف متعادل کودهای ازته
- رعایت تراکم مناسب بوته
- رعایت زمان مناسب کاشت گیاهان جو
- به پیشگیری از این بیماری کمک می‌کند؛ در صورت نیاز، مبارزه شیمیایی و استفاده از انواع سموم و قارچ‌کش نیز می‌تواند برای برطرف کردن و رفع این مشکل مناسب باشد.
کچلی یا سوختگی برگ
در بسیاری از مناطق ایران بیماری کچلی یا سوختگی برگ جو که بانام اسکالد نیز شناخته می‌شود می‌تواند باعث از بین رفتن محصول و ایجاد خسارت شود. این بیماری جو به دلیل حمله برخی قارچ‌های بیماری‌زا به قسمت‌های مختلف گیاه جو مانند برگ‌ها، غلاف و ریشک‌ها به وجود می‌آید و لکه‌های کوچک به رنگ خاکستری ایجاد می‌کند. درصورتی‌که این بیماری درمان نشود لکه‌ها می‌توانند به یکدیگر پیوسته و تمام سطح برگ را بگیرند؛ این کار می‌تواند باعث پژمردگی و درنتیجه از بین رفتن کامل گیاهان جو شود.
برای مبارزه و رفع این مشکل، روش‌های مختلف زیر به کار گرفته می‌شود:
- رعایت تناوب زراعی
- سوزاندن و از بین بردن بقایای آلوده گیاهان
- استفاده از ارقام مقاوم
- استفاده از قارچ کش‌هایی مانند پروپیکونازول و یا تبوکونازول به میزان استاندارد و در مواقع ضروری می‌تواند از گسترش آن و ایجاد خسارات جبران‌ناپذیر پیشگیری کند.
شرکت ست پلت
با استفاده از بهترین و مؤثرترین روش‌های ممکن باعث افزایش کیفیت زمین و محصولات می‌شود و علاوه بر آن از هزینه‌های اضافی را کاهش می‌دهد؛ برای مشاوره تخصصی به صفحه تماس با‌ما مراجعه کرده و از مشاوره رایگان کارشناسان ما بهره‌مند شوید.