معرفی بیماری‌های شایع برنج و راه‌های مقابله با آن‌ها
فهرست
برنج یکی از مهم‌ترین محصولات غذایی موجود در ایران است که جایگاه ویژه‌ای در سفره اکثر مردم دارد، هرچند سطح زیر کشت برنج در کشور ایران در مقایسه با محصولات دیگر کمتر است اما با توجه به فرهنگ ما، برنج یکی از مهم‌ترین محصولات کشاورزی به‌حساب می‌آید بااین‌حال در برخی مواقع ممکن است این محصول دچار بیماری شده و انواع آفات و بیماری‌ها باعث از بین رفتن و وارد شدن خسارات مالی فراوان شوند. روش‌های مختلفی برای مقابله با انواع بیماری‌های برنج وجود دارد و درصورتی‌که هرچه زودتر برای مقابله با آن‌ها اقدامی انجام نگیرد ممکن است موجب کاهش محصول و از بین رفتن کامل شالیزارها شود. اگر شما نیز درزمینه‌ی کشت برنج فعالیت دارید و بیماری‌های مختلف، بارها موجب آسیب دیدن محصولاتتان شده، با ما همراه باشید؛ در ادامه به این سؤالات پاسخ‌خواهیم داد:
- رایج‌ترین بیماری‌های برنج چیست؟
- راه‌های مقابله با انواع بیماری‌های برنج مثل بلاست و سیاهک، چیست؟
- آیا می‌توان از بیماری‌های برنج جلوگیری کرد؟
همچنین شما می توانید برای مطالعه بیشتر در مورد برنج به مقاله همه چیز درموردبرنج مراجعه کنید.
اگر کشاورز هستین و یا کشت و صنعت دارید از صفحه خدمات ما دیدن کنید تا بتوانید با کمترین هزینه بیشترین بهره‌وری را دریافت کنید.
بیماری بلاست برنج
بیماری بلاست برنج یکی از شایع‌ترین بیماری‌های برنج است که عامل آن نوعی قارچ بوده و می‌تواند به قسمت‌های مختلف گیاه برنج مانند ساقه، غلاف، برگ و خوشه حمله کند؛ این بیماری سبب ایجاد لکه‌های تیره می‌شود که شکل و اندازه لکه‌ها بر اساس سن گیاه و مقاومت آن می‌تواند با یکدیگر تفاوت داشته باشد.
این نوع قارچ بیشتر روی قسمت‌های مرطوب گیاه رشد می‌کند و درصورتی‌که هرچه سریع‌تر نسبت به درمان و رفع آن اقدام نشود می‌تواند خسارات جبران‌ناپذیری به وجود بیاورد. بیماری بلاست برنج در کشور ایران نیز به‌وفور دیده می‌شود و می‌توان آن را در تمام شالیزارها مخصوصاً شالیزارهای برنج شمال، جنوب، اصفهان و استان فارس پیدا کرد.
عوامل مهم در افزایش آلودگی بلاست برنج
ممکن است وجود یک سری عوامل سبب تشدید این بیماری شود، برای مثال:
- بالا بودن رطوبت خاک
- فراوانی ازت
- افزایش دمای هوا و رطوبت هوا
- وجود قارچ‌های نژاد مختلف در خاک
می‌تواند در افزایش فعالیت این بیماری برنج مؤثر باشد.
کنترل بیماری بلاست برنج
جهت کنترل این بیماری اقدامات مختلفی صورت گرفته است از مهم‌ترین این اقدامات می‌توانیم به
- پیشگیری از انتقال مواد گیاهی آلوده
- استفاده مناسب و به‌اندازه از کود فسفر و کود ازته
- عدم استفاده از آبیاری سرد
- افزایش مقدار سیلیس خاک
- استفاده از بذرهای سالم
- از بین بردن بقایای گیاهی آلوده
- استفاده از انواع مواد شیمیایی مؤثر و استاندارد در اندازه مناسب و اصولی
اشاره‌کنیم.
پوسیدگی طوقه و ریشه برنج
یکی دیگر از مهم‌ترین مشکلاتی که برای گیاه برنج به وجود می‌آید، پوسیدگی طوقه و ریشه گیاه است، این بیماری برنج بیشتر در شالیزارهای شمال کشور به وجود می‌آید و می‌تواند سبب از بین رفتن ریشه و طوقه برنج شود. در سراسر جهان مخصوصاً مشرق زمین می‌توان نشانه‌هایی از این بیماری پیدا کرد؛ عدم کنترل این بیماری می‌تواند باعث ایجاد خسارت‌های مالی مختلف شود. این نوع بیماری برنج توسط دو قارچ ایجاد می‌شود که با حمله به قسمت‌های مختلف مانند ریشه و طوقه سبب از بین رفتن گیاه برنج می‌شوند. علت خرابی برنج در این مورد، روی بوته‌های مرده در مزرعه رشد کرده و به‌آسانی و در کمترین زمان در مزرعه پراکنده می‌شود. این آلودگی‌ها ممکن است به‌تمامی قسمت‌های بوته سرایت کرده و آن‌ها را از بین ببرد.
علائم بیماری پوسیدگی طوقه و ریشه
این بیماری برنج می‌تواند علائمی داشته باشد که در هنگام بروز، کشاورزان می‌توانند به‌سرعت آن‌ها را تشخیص دهند. این علائم به‌اختصار به‌صورت زیر هستند:
- به وجود آمدن پوشش سفیدرنگ در اطراف جوانه و ریشه اولیه
- تغییر رنگ طوقه و ریشه به قهوه‌ای
- قد کشیدن بیش‌ازاندازه نشاءها به صورتی که نشاءهای بیمار از نشاءهای سالم بلندتر هستند.
- تغییر رنگ نشاها به صورتی که در ابتدا رنگ‌پریده و سپس زرد و در آخر قهوه‌ای می‌شوند.
- خشک شدن بوته‌های برنج
- زرد و رنگ‌پریدگی برگ و ساقه‌های انتهایی
- تغییر زاویه قائم و غیرطبیعی در ساقه و خوشه
کنترل بیماری پوسیدگی طوقه و ریشه برنج
بیماری پوسیدگی طوقه و ریشه جزء خطرناک‌ترین بیماری‌های برنج است که برای کنترل آن روش‌های مختلفی وجود دارد، ازجمله
- ضدعفونی کردن بذر با انواع قارچ‌کش‌ها
- استفاده کم از ترکیبات جیوه و فرمالدهید
- استفاده از انواع ترکیبات شیمیایی و قارچ‌کش‌ها
- حذف کامل بذرهای بیمار و سپس ضدعفونی کردن زمین
- عدم استفاده از بذرهای بیمار یا غیرطبیعی
- کنترل بیولوژیک قارچ‌های بیماری‌زا موجود در زمین
بیماری سوختگی غلاف برنج
بیماری سوختگی غلاف برنج که بانام شیت بلایت برنج نیز شناخته می‌شود یکی دیگر از خطرناک‌ترین بیماری‌ها برای گیاه برنج است که می‌تواند ضررهای اقتصادی فراوانی در جهان به وجود بیاورد. این نوع بیماری برنج در مرحله رویشی سبب کاهش کمی و کیفی محصول شده و در صورت افزایش، می‌تواند باعث کوچک شدن دانه یا از بین رفتن کامل آن‌ها شود. این بیماری نیز شبیه بیماری بلاست برنج توسط قارچ‌ها ایجاد می‌شود و می‌تواند از رونق و پر محصول شدن برنج در کشورهای برنج‌خیز جلوگیری کند.
علائم بیماری سوختگی غلاف برنج
این نوع بیماری برنج می‌تواند علائم گوناگونی داشته باشد علت خرابی برنج که توسط گونه‌ای از قارچ‌های بیماری‌زا ایجاد می‌شود می‌تواند علائم مختلفی به وجود بیاورد که از برخی مهم‌ترین آن‌ها می‌توان موارد زیر را نام برد:
- ایجاد لکه‌های دایره یا بیضی‌شکل به‌صورت سوخته و به رنگ سبز یا خاکستری
- سرایت بیماری به تمام قسمت‌های غلاف
- ایجاد پوکی و پوسیدگی خوشه‌های برنج
- نازک شدن بیش‌ازاندازه غلاف یا برگ‌ها
- تغییر رنگ شدید غلاف و ساقه‌ها به قهوه‌ای یا زرد
کنترل بیماری سوختگی غلاف برنج
به‌منظور کنترل بیماری سوختگی غلاف برنج راهکارهای مختلفی وجود دارد، ازجمله مهم‌ترین و مؤثرترین آن‌ها موارد زیر هستند:
- پرهیز از کشت ارقام با حساسیت بالا
- رعایت تراکم کاشت
- رعایت بهداشت زراعی
- مصرف بهینه کود نیتروژن
- استفاده از قارچ‌کش‌های شیمیایی و سم‌پاشی صحیح
- رعایت تناوب در کاربرد انواع قارچ‌کش‌ها و سموم به جهت کنترل این بیماری برنج
- شخم زدن کامل زمین برای جدا کردن بقایای گیاهی آلوده و از بین بردن آن‌ها
بیماری سیاهک دروغی یا سیاهک سبز
بیماری سیاهک دروغی یا سیاهک سبز جزء بیماری‌های قارچی کم‌اهمیت برای گیاه برنج به‌حساب می‌آید که می‌تواند قسمت‌های مختلف این گیاه را درگیر کند، به‌طورمعمول این قارچ به دلیل تغییرات آب و هوایی و میزان نیتروژن خاک به وجود می‌آید در چند سال اخیر شاهد رواج این بیماری برنج در مزارع استان‌های گیلان و مازندران بوده‌ایم. علت خرابی برنج توکسینی به نام اوستیلاتوکسین است که دانه‌های برنج را آلوده کرده و در سطح بالا می‌تواند برای سلامت انسان و سایر پستانداران خطرناک باشد. این بیماری می‌تواند روی رشد ساقه چه، ریشه چه و یا قسمت‌های مختلف برنج مانند بذر و گیاه برنج تأثیر گذاشته و سبب خشک و از بین رفتن آن می‌شود.
علائم بیماری سیاهک دروغی یا سیاهک سبز
ابتلاء گیاه برنج به این بیماری علائم مختلفی دارد که از مهم‌ترین آن‌ها می‌توانیم به موارد زیر اشاره‌کنیم:
- ابتدا توده‌هایی آلوده به رنگ نارنجی و تخم‌مرغی شکل و با اندازه‌های بزرگ روی خوشه‌ها ایجاد می‌شود.
- توده‌ها در ادامه به رنگ سبز یا سبز تیره تغییر رنگ پیدا می‌کنند
- به‌طورمعمول چند عدد از خوشه‌ها به این توده‌ها آلوده می‌شوند اما در برخی مواقع ممکن است تمامی خوشه‌ها آلوده شوند.
- درنهایت پوک شدن خوشه‌هایی که در مجاورت توده‌های سبزرنگ قرار دارند.
کنترل بیماری سیاهک دروغی یا سیاهک سبز
برای کنترل این بیماری برنج راه‌های مختلفی وجود دارد برای مثال
- استفاده از بذرهای سالم و تائید شده
- استفاده متعادل از انواع کودها ازجمله نیتروژن
- حذف علف‌های هرز و بقایای آلوده گیاهی
- استفاده از قارچ‌کش‌های قوی و مناسب
می‌تواند راه‌های مناسبی برای کنترل این بیماری باشد.
علاوه بر موارد ذکرشده یکی از مطمئن‌ترین و جدیدترین روش‌ها برای کنترل انواع قارچ‌های بیماری‌زا در برنج، استفاده از پایش ماهواره‌ای است، این کار می‌تواند با دقت فراوان اقدام به شناسایی زمین کشاورزی و تخمین سلامت زمین کرده و درنتیجه می‌تواند برای داشتن محصولاتی پربار و سالم به شما کمک کند. به‌منظور برآورده سلامت زمین کشاورزی و عملکرد گیاهان، استفاده از پایش ماهواره‌ای امری ضروری بوده و از ایجاد خسارات جبران‌ناپذیر مالی برای کشاورزان جلوگیری می‌کند؛ شما می‌توانید به‌منظور افزایش کیفیت زمین و محصولات خود و کاهش هزینه‌های اضافی از پایش هوایی ست پلت استفاده کنید.
شرکت ست پلت با استفاده از بهترین و مؤثرترین روش‌های ممکن باعث افزایش کیفیت زمین و محصولات می‌شود و علاوه بر آن از هزینه‌های اضافی را کاهش می‌دهد؛ برای مشاوره تخصصی به صفحه تماس با‌ما مراجعه کرده و از مشاوره رایگان کارشناسان ما بهره‌مند شوید.